Planowanie sukcesyjne w Polsce

Planowanie sukcesji jest kluczowe dla każdego rodzaju przedsiębiorstwa, niezależnie od jego wielkości czy branży, w której działa. Powszechne jest błędne przekonanie, że dotyczy to wyłącznie firm rodzinnych. W rzeczywistości, aby zagwarantować nieprzerwaną ciągłość operacyjną i zabezpieczyć przyszłość organizacji, niezbędne jest, aby każda firma posiadała przemyślany plan sukcesji.

Taki plan powinien uwzględniać nie tylko przekazanie władzy, ale także zawierać szczegółowe mechanizmy zabezpieczające, które będą aktywowane w przypadku nagłej nieobecności kluczowych liderów lub założycieli. W ten sposób, niezależnie od nieprzewidzianych wydarzeń, firma może kontynuować swoją działalność bez większych zakłóceń, co przekłada się na stabilność biznesową oraz zaufanie klientów, pracowników i partnerów.

Rozpoczęcie prac nad planem sukcesji powinno nastąpić jak najwcześniej – idealnie jest, gdy jest on integralną częścią strategicznego planowania rozwoju firmy od samego początku jej działalności. Takie wczesne planowanie pozwala na płynniejsze wdrażanie zmian i lepsze przygotowanie wszystkich zainteresowanych stron na przyszłe przekazanie władzy.

Ponadto, plan sukcesji nie jest dokumentem statycznym. Powinien być regularnie przeglądany i aktualizowany, aby odzwierciedlał bieżącą sytuację firmy oraz ewoluujące cele i strategie. Zmiany w strukturze własnościowej, zarządzaniu, rynku czy nawet zmiany osobiste w życiu kluczowych liderów mogą wymagać dostosowań w planie sukcesji. Dlatego, utrzymywanie planu w stanie ciągłej gotowości do adaptacji jest równie ważne, co jego początkowe opracowanie.

Fundacja rodzinna to specjalny rodzaj osoby prawnej, która jest tworzona przez jedną lub więcej osób (fundatorów) z zamiarem zgromadzenia i zarządzania majątkiem na rzecz określonej grupy beneficjentów, zwykle członków rodziny fundatora. Głównym celem fundacji rodzinnej jest ochrona majątku przed rozproszeniem oraz zapewnienie, że będzie on wykorzystywany zgodnie z wolą fundatora.

Kluczowym elementem działania fundacji rodzinnej jest statut, dokument założycielski ustanowiony przez fundatora, który określa cel fundacji, sposób zarządzania nią, a także zasady wykorzystania majątku i świadczeń dla beneficjentów.

Jedną z istotnych zalet fundacji rodzinnej są korzyści podatkowe. Wkłady majątkowe przekazywane do fundacji zazwyczaj są zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), co stanowi istotną ulgę podatkową. Obowiązek zapłaty CIT pojawia się dopiero przy dystrybucji świadczeń na rzecz beneficjentów, co pozwala na strategiczne planowanie podatkowe i finansowe.

Fundacja rodzinna oferuje więc wyjątkową możliwość ochrony majątku i jego przekazywania z pokolenia na pokolenie, zgodnie z zasadami ustanowionymi przez fundatora, jednocześnie zapewniając preferencje podatkowe. Więcej na temat fundacji rodzinnej znajdziesz TUTAJ

Fundatorem fundacji rodzinnej może zostać każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, co oznacza, że jest w stanie samodzielnie podejmować decyzje prawne i swobodnie zarządzać swoim majątkiem.

Fundatorem nie musi być wyłącznie obywatel Polski. Osoby nieposiadające polskiego obywatelstwa, a także te mieszkające poza granicami kraju, mogą założyć fundację rodzinną w Polsce.

Majątek wniesiony do fundacji może przyjmować różne formy, takie jak przedsiębiorstwo, udziały w spółkach akcyjnych, akcje, lub inne prawa majątkowe. Elastyczność w zakresie rodzaju aportów pozwala na szerokie możliwości dostosowania fundacji do indywidualnych potrzeb i celów fundatora, tworząc solidne fundamenty dla ochrony i zarządzania rodzinnym majątkiem na przyszłość.

Fundator odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu i funkcjonowaniu fundacji rodzinnej, ponieważ to on definiuje jej cele, wizję oraz sposób działania. Jego wpływ manifestuje się na kilku poziomach:

1. Ustanowienie statutu:  Fundator formułuje treść statutu fundacji, który jest jej najważniejszym dokumentem. Statut określa cele fundacji, zasady zarządzania majątkiem, kryteria doboru beneficjentów, a także sposób podejmowania decyzji i działania fundacji. Dzięki temu fundator może precyzyjnie określić, w jaki sposób fundacja ma realizować jego cele w przyszłości i jakie wartości są dla niej priorytetowe

2. Zarządzanie majątkiem:   Fundator decyduje, jakie aktywa zostaną wniesione do fundacji i w jaki sposób będą one zarządzane, aby służyły celom fundacji i zabezpieczały przyszłość beneficjentów. Może to obejmować szeroki zakres decyzji dotyczących inwestycji, administracji majątkiem czy planowania podatkowego.

3. Wybór beneficjentów: To fundator określa, kto będzie beneficjentem fundacji, czyli kto będzie uprawniony do korzystania z jej zasobów i w jakiej formie. Może to być dokładnie określona grupa osób (np. członkowie rodziny) lub szersze spektrum beneficjentów, w zależności od celów fundacji.

Podsumowując, fundator ma fundamentalny i długotrwały wpływ na fundację rodziną, począwszy od jej założenia, poprzez bieżące zarządzanie, aż po określenie długofalowej strategii i celów. Dzięki temu fundacja może efektywnie realizować założone przez niego cele i służyć pokoleniom.

Zarząd sukcesyjny to specjalnie przewidziana prawem forma zarządu, która umożliwia tymczasowe prowadzenie działalności gospodarczej firmy w okresie sukcesji, na przykład po śmierci jej właściciela, aż do momentu rozstrzygnięcia spraw sukcesyjnych. Jest to rozwiązanie mające na celu zapewnienie ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa w trudnym okresie przejściowym.

Zarząd sukcesyjny może być ustanowiony dla przedsiębiorców indywidualnych, czyli osób fizycznych prowadzących własną działalność gospodarczą. Nie ma możliwości wprowadzenia zarządu sukcesyjnego w przypadku spółek prawa handlowego, z wyjątkiem spółki cywilnej, gdzie taka forma zarządu jest dopuszczalna.

Zarządca sukcesyjny, będący zazwyczaj osobą wcześniej wyznaczoną przez właściciela przedsiębiorstwa lub ustanowioną przez sąd, przejmuje odpowiedzialność za kontynuowanie działalności gospodarczej firmy. Obejmuje to zarządzanie bieżącymi sprawami, utrzymanie płynności finansowej, zarządzanie zobowiązaniami i aktywami, a także reprezentowanie firmy na zewnątrz.

Nie, zarządca sukcesyjny i spadkobierca to dwie odrębne role i statusy prawne. Powołanie zarządcy sukcesyjnego ma na celu zapewnienie ciągłości działania firmy po śmierci jej właściciela, w okresie przejściowym, ale nie przekłada się to automatycznie na stawanie się spadkobiercą.

Spadkobierca to osoba, która została powołana do dziedziczenia majątku po zmarłym, na podstawie testamentu lub zgodnie z przepisami o dziedziczeniu ustawowym. Oznacza to, że spadkobierca jest uprawniony do przejęcia praw i obowiązków związanych z majątkiem zmarłego.

Istotne jest, że przyszły spadkobierca może być powołany na zarządcę sukcesyjnego, jeśli taka jest wola zmarłego właściciela firmy lub decyzja pozostałych spadkobierców. Takie rozwiązanie może być szczególnie praktyczne, gdy spadkobierca posiada odpowiednie kompetencje do prowadzenia przedsiębiorstwa oraz gdy jest to zgodne z planem sukcesji ustalonym przez właściciela.

Zarządcą sukcesyjnym może zostać każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, co oznacza, że jest w pełni zdolna do samodzielnego dokonywania ważnych decyzji prawnych i zarządczych. Do tej roli często wybiera się osobę zaufaną, która zna dobrze działalność firmy i jest w stanie efektywnie zarządzać jej bieżącymi sprawami w okresie przejściowym. Może to być:

- Członek rodziny: Osoba blisko związana z właścicielem firmy, mająca wiedzę o jej działalności i zaufanie zarówno przedsiębiorcy, jak i rodziny

- Pracownik: Ktoś z zespołu firmy, kto posiada odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zarządcze oraz gruntowną wiedzę o działalności przedsiębiorstwa - Pełnomocnik: Specjalista, na przykład radca prawny lub doradca biznesowy, który był wcześniej zaangażowany w konsultacje dotyczące firmy

- Inna osoba zaufana: Każda inna osoba, która zdobyła zaufanie właściciela firmy i jest uznawana za kompetentną do zarządzania przedsiębiorstwem w trudnym okresie sukcesji

Zarządcą sukcesyjnym może zostać również cudzoziemiec, pod warunkiem, że spełnia wymogi prawne dotyczące pełnej zdolności do czynności prawnych i jest w stanie skutecznie zarządzać firmą w Polsce. Ważne jest, aby wybrana osoba miała nie tylko odpowiednie kwalifikacje, ale także była gotowa i zdolna do podjęcia się tego odpowiedzialnego zadania.